Kyty
Kyty (lat. Felis catus) — kəj həjvon, ən nominə bənə sypə «həjvon-həmro» hisob bedə.
Sistemədə bənəj kəj kyty hisob bedə — šytəhə həjvonon gylədəje, kyty xyjzonədə əšivo dastədə. Kali alimon kəj kyty ce vazə kyty žinə tispirədə hisob kardejdən, čo kəson bənə čo byə bioloži tispiri.
Kyty bə morə-mušon, bə gədə həjvonon šikor šedə, kyty - čəmijəti həjvone, yštə gəpədə čurbəčurə vangon oko dojdə.
Ysət dynjoədə tosə 600 milion kyty heste. 10 000 sori myddətədə odəm bə kyty ve ǧyjmətšon noə, cumcyko kyty bə gədə morə-mušon šikor kardəbe, ijən de odəmi de həvəsi hənək karde, gədə əǧylon šo karde gornə.
Kyty həmul karde təxminən 9 500 sor bə nav kardə byə Nezə Həšipemədə Lonəjnə niməovšumi ərozijədə, končo bino kardə be ijən ozavzijə bin ǧədimə odəmə sivilizasijon. Kyty həmul karde bino be kejnə odəm bə nyštə žimoni tərz ovašte, kejnə kaštevonəti ozavzijəj, kejnə zijodə xorək mandejdəbe ijən mymkunot be ki əj ce morə-mušonku nyǧo doj.
Navko alimon hisob kardəbin ki iminə həmul kardə kyty misiryžonku be. Əmma ysət ce misiryžon həmul kardə kyty ce 2000—1900 cəmə era bə nav soronədə hisob bejdən. Ysət hisob bedə ki bə Ǧədimə Misir ijən bə Kipr kyty ce Anatolijəlu omə.
Hic dijə məkəmon ki kyty xəjli vaxt bə nav həmul kardə byə, vejni kytyjon be odəmə holədən žije zynedən, zynedən ižən əšivoə kyty be. Dyminə kərə əšivo byə kytyjon vejno čojli žijedən, čojli šikor kardən, ijən hərdəm gədə dastə soxtedən de delə kytyjon de kyty balon.