Portal bioloqiyə haftə səçınyə nıvıştəy/Arxiv
Həjvonon (lat. Animalia yainki lat. Metazoa) — orqanizmon qırdəbəy, bioloji məkan, çe zoologiya elmi tədqiqə obyek. De ənənə, həyvonon konsument (hozoə uzvi ibəyon hardəkəson) iyan daima hərəkət kardəyon hesob bedən. Əncəx, bə elmi passiv yiə həyvononən məlumin.
Həyvonon aləm ve curəbəcur iyan zəngine. Bə alimon oxonə hesobkardəyon qoroş Bumə planetədə yimon kardə həyvonon nuvlon ášmárd 2 milyonisən zyode. Həyvonon nuvon pesoxtə fərdon de ıştə yoli-rukiəti iyan de ıştə sanqinəti ve curinin. Məsələn, məməynə həyvononədə bıə kavuə balina qoni 150 ton, qədə (rukə) zardədandonon* qoni isə 3 qrame. Həmçinən moyon, ovədə-hışkədə jiəyon, fırsiəyon, pərəndon, melıon, həşəraton iyan co həyvonon araədə nəhəngon iyan cırtdanon hestin.
Həyvonon həmən de ıştə xarici iyan daxili onemoni, vebeyəti, inkişafı, iyan suluki goroş muxtəlifin. In muxtəlifəti oşko təsəvvur kardero fili, kəsı, akula iyan muçəki muqayisə karde kifayəte. Həyvonon bo har vırədə – Zəmini səpe, zəminədə, ovədə, həvoədə jiero mij bıən. Kali həyvonon rəstəyonədə, kali qılon həyvonə orqanizmonədə, hətta insoni orqanizmədə jidən. Həmmə həyvaonon bə ıştə jiə muhiti şəraiti mij qətəşone. De həvoədə jimoniyəti (pərəndə jimon) əlaqədar pərəndonku, pusinkəşonku, həşaratonku kəşon inkişaf kardəşone. De ovədə jie əlaqədar fıskə bədənə forma, pər (moyonku) yainki bə hiyə oxşər dast-poçə (balinaku, ovəsıpəku) inkişaf kardəşe. Bəçey qoroşən, bə həyvoni xarici onemoni gorə, əçey kom muhitədə jie, çoknə hərəkət karde iyan iştə hardəyon çoknə pəydo karde muəyyən karde bedə. (bə dumo dəvard...)