Portal Mədənijət vyžnijə məǧolə/Arxiv
Çı intibah devri fəlsəfə
Fəlsəfi fikri tarixədə intibah devri fəlsəfə əsas vırə qətedə. Im fəlsə ənənəvi cəmiyyəti bohranqıləyən iminə sənaye cəmiyyəti ofayə be devrədə (XIV sasor –XVII sasori sıftə) Avropadə (ən veyən İtaliyada) kilsə de sxolastika vəynə mubarizədə ofayə bə.
İntibah devri fəlsəfə çı Antik devri fəlsəfə əsas peqətedəbe. Çı təbiəti fəlsəvonon sxolastika de sxolastik aristotelvonəti vəynə bedəbin. Elməddə nüyə meylon Leonardo Da Vinçini, Nikolay Koperniki, İohann Kepleri, Qalileo Oalileyi nıvıştəyonədə vinde bedə.
Çı dınyo elm, mədəniyyət fəlsəfi fikir tarixədə Leonardo Da Vinçi (1452-1519) əsas vırə qətedə. Əv çı intibah devri rəssam, riyaziyyatvon. mexanik be. Leonardo çı dınyo həqiqəton de elmi ro bəsə dəşe fəlsəfə əsas vəzifə hisob kardedəbe. Əv votedəbe həqiqət i qıləy, əvən dini ne elmi əsas peqətedə.
Nüyə təbiətşünasəti əsas alimonəd qıləyən Nikolay Kopernik (1473-1543) be. Əçəy ən yolə ko helisentrik sistemi piyədo karde be. «Səma cisimon devranı həqqədə» əsərəd ım sistemi əsasonış izah kardəşbe. Çı italyan fəlsəfə ən yolə filosofonədə. təbiət fəlsəfə ofayə kardəkəsonədə qıləy Bernardo Telezio(1509-1583) bə. Əv votedəbe hər cınəvə cisme, maddiy hərəkət de ovaxte bə yəndı vəynə bə 2 ğuvvon-sard de qami canqədə ofayə bedə. əçəy fikir joğo be « çı hərəkəti mənbə təbiətiku kənoadə ni, çı təbiəti ıştənədəy». (bə dumo dəvard...)
Çı İslami fərhənq
İslami fərhənq bə jimon kardə odəmon çı Xıdo qırd yolə baxşəy,bo jimoni qılə tojə loy. İslam təbiəti ,sovı əy har çi de Xıdo anqıl kardedə.
(Jintono iyan pentono) jəqo qılə çi ni ki, əçəy anbo Bəməku nıbu. Mande Əmə çəvonədə əncəx kali (cuzməhali) qılon enomnidəmon.(Hicr surəsi 21 ayə).
Demiyan jıqo dınyo təbiətədə qulpaməti onə Xıdo bə siyasi,iqtisadi ,elmi iyan bə fərhənqi ğanunon həmə əçəy sərəncomədə bey nişo dodə. Xıdo təbiətış iyan odəmış bəçəyro ofəyəşe ki, əvon yəndı pur bıkən de ahənqi bıjiyon. Jıqo diə kardədəy ım sof ,çı ekoloqiyə ısətnə vaxtədə çəmə nırəsə kam-kəsıronədəy.
İslam sof qılə co dine. Əy çı odəmon jimonış yəqo-yəqoş ovıjqınişe,çəyo bə merdi iyan bə jeniş ozodətiş doşe...(bə dumo dəvard...)
Beatles 1960-inə sorədə Beatlesədə bə məydon beşə İngilis Rok Qrupe. Beatles musiqi tarixədə ən yolə hadisondə qıləyni bıə. In qrup bə musiqi tarixi ve yolə tohfon doəşe, vote bəbe ki, musiqi tarixədə tojə yolə səhifə okardəşe. Detobə ısət ın rok qrup ıştə populyuarətiş oqətə. Bə ım qrupi, bəçəy mahnion aludəəti de "Beatlemania" nomi məşhure dınyoədə. Beatles-i təsir bə musiqi sənaye təsir hələən dəvom kardə. Qrupi üzvon Con Lennon, Pol Makkartni, Corc Harrison iyan Ringo Starr bıən. (bə dumo dəvard...)