Həzi Aslanov

Həzi Aslanov (Aslanov Həzi Əhədi zoə) (22 janvar 1910 sor, Gərmətuk, Lankoni ǧəzo) — ən məšhurə tolyšə čəngəvon, sərvoz, Dyminə Dynjo Čangədə tankəvonə sərdor, general-major rytbə səkəs. Həzi ce tolyšə xodimi Bekəǧə Mirsalajevi həmzomoje.

Biogrəfijə[sərost bykə | kodi sərost karde]

Janvarə mangi 22 (fevrali 4) 1910-nə sori Lankoni ǧəzo, Gərmətuk dijədə, navkonəni Lankoni uezd ce Boku gubernijadə kosibə xyjzonədə ce moəku byə. Millətyš tolyš bə. Mijonə səvodi xyvand byə. Handemonyš nimču mandə. Lankoni kərpicbyrjə zəvodədəš ko kardəše.

Hande ijən sərvozi ro vyžnije[sərost bykə | kodi sərost karde]

1937-nə sori ce KPSS-i dastə dylədəj. 1924-nə soriku RKKA-dəj. Bə Zagafgazija 1 Ⅶ-nə sərvoz-perosniə məktəb dəšə. Peš ym vyrə oroxniej de Zagafgazija hərbijə okrugi PBS-i tovi bə Borisoglebsko-Leningradski (navkonə Nikolaevskij sənətxonə) kavalerija məktəb bo handero vyğandə bedə. Ym vyrən oryxnijə bəpešt 1937-nə sori 15-nə kavalerija polki 3-nə Kotovski nomi novniə Bassarabija kavalerija divizijadə ce vzvodi (hyrdə dastə) sərdor noə bejdə.

Ce kurətangə ləškəri akademija kursi oryxnijedə. 1933-nə sori ce əlehdə tankəromon hyrdə dastə sərdor noə bedə. Pešo ce 2-nə muzonggətə divizija texnika ləškəri komandiri dastgiri fajədə ko kardə. Jolə lejtnanti fajədə bə 60-nə muzonggətə divizija əlehdə tankə dastə jol noə bə, cəjoən ce məktəbi sərdor bə.

Hələ 1939-nə sori Kijevədə cy avtomobili bataljoni sərdor bej. Həmonə sori fevralə mangədə bə kapitanəti rost bə. Bə Polšə hurrəč kardə čangədə bə cəjo 1939-40 –nə soronədə səveti de finlandija čangədəš daveš kardə. 1940–nə sori oktjabyrə mangədə bəj majorəti doə byə.

Dyminə Dynjo Čang[sərost bykə | kodi sərost karde]

Jolə Vətəndašə čangyš 10-nə tankə divizijadə bino kardəše. Bə avtomobili batajoni sərdorət kardəše. 1941-nə sori avgustə mangədə kamišəvoj bə tankəromon bataljoni sərdor bə. Ce Kijevi gərdəni kəšə čangədə dave kardəše.

Ce sentjabyrə mangiku 10-nə muzongəvonə polki sərdori dastgir byə. 1942-nə sori navonə mangonədə podpolkovnik bedə cəğoən əj vyğandən bə Moskva tankəvonə ləškəri sərdori sərənčom.

Əj cəjo bə Krymi čang vyğandən. Krymədə cy 55-nə əlejhdə tankəvonə dastə sərdori dastgir bedə.Kamiši bə tankəvonə jolə dastə sərdor bedə.

1942-nə sori tovostoniku 55-nə tankəromə polki sərdor beədə, cəj polk jolə ğyrğunəti kardə, cy polki vejni Stalingradi nezi čangədə fot bedən.

Nojabyrə mangi 19-də 1942-nə sori soveti ləškəri sənibəton Stalingradi čangyš bino kardyše. Bə čangədə 1 ruži dylədə Aslanovi de 1378-nə muzonggətə polki sərdor bə podpolkovnik M.S Nemsadze dastbədastyšon došone 40 km-sə bəpe bə dešmeni ləškəri dylə dəšin.

Nojabyrə magi 21-də 55-nə polki Stalingrad - Salsk poizi šə-omə riəš gətyše. Nojabyrə mangi 22-23-də hurrəči tazisə noə H.Aslanovi tankəromon Abnagerovo nomədə pojizi po, ijan Verxnij Kumski nomədə di səše bə dumo.

1942-nə sori dekabyrə mangədə 55-nə tankəromə polki de E Manštejni “Don” nomədə daston bə čang dəše. Manštejni dastə bə 6-nə ləškərə dastə egyrd egynjə F. Paulsi peroxniejro bə čang dəšəbin.

Bə čangədə H. Aslanovi tankəromon Verxnij Kumski latədə cy dešmeni 30 gylə tank, 26 gylə top, 50 gylə mašin, 2 həzosə ve sərbozon ijən sərdoron nəsymyšon kardyšone.

De SSSRİ Penə Šura ovardemoni dekabyrə mangi 22-də 1942-nə sori “Həməjsə cok de nemeson čangədə, bənəj sofə čigəmandbə merdi deštə kardə sərdorəti, bəj dəspardemoni bə vyrə rosniejro” Həzi Əhədi zoə Aslanov ce SSRİ- gəhrəman nomədə medali čər bej. 55-nə tankəvonə polki gvardija nomyš səše.

Bəvədə “Krasnaja Zvezda” nomədə ružnomə (24 dekabr 1942) žygo nyvyštəšbe. Ce čangi tarixi hələ žygo gylə merdə čangbozyš vindəšni, coknəj binim Həzi Aslanov ijan əcəj tankəromon. Ce dešmeni ləškər canəndən zumand bedəbu bybo, bə Həzi Aslanovi dastə vyški nyznəjn. Bənəj H. Aslanovi čigəmandə sərdor pəjdo karde əbyni”

1943-nə sori janvarə mangədə H. Aslanovi polkovnik kardən cəjo əj 35-nə gvardijaninə tankəvonə brigada sərdor nodən. Janvarə mangi 13 1943-nə sori Stalingradski čangi «Syn Otecestvo» nomədə ružnomə nyvyštəbe: Ki coknə de tangi čang karde omute pidəše, bydə bo cy SSSRİ gəhrəman H. Aslanoviku omuto. H. Aslanovi bə həmə tankəromə daston nymunəj. Həzi Aslanovi tankəromon žintonə nyvyštə vyronyšon ce nemeson dastədəšon peroxnijəšone:

Šəhəron nom: Belgorod, Suma, Axtyrka, Poltava, Lebedeno, Mirgorod.

Martə mangi 13-də 1944-nə sori bə Həzi Aslanovi general-major nomi dodən. Əj ce həmmə tankəromə ləškəron sərdor nodən. Tovostoniku bə poz H. Aslanovi Vilejka, Minsk, Molodceno, Vilnus, šujulaj, Elagava ijan čo šəhəron ce nemeson čangiku peroxniše.

Cəj brigada həšt bəžən(?) ce Penə Sərdari tərifnoməš səše. Ijulə mangi 27-də 1944-nə sori, bə 35-nə gvardija tankəromə brigada “Šjajulajski” nom doə bej.

1945-nə sori janvarə mangədə 35-nə tankəromə gvardija de 2-nə tispir Suvorovi ordeni Šauljaj Sybojdəğə nomi bə Baltika dyjo kəno bešej.

Janvarə mangi 1945-nə sori Prikuli nezi, Liepajskiədə čangədə tankəromon sərdor general-major Həzi Asanov egynidə bə gullə və 2-3 saat žibəpešt fot bedə.

1990-nə sori 3-nə Belorusijə čangi riə sərdor I.D. Cernijaxovski bə H. Aslanovi dyminə bəžən ce SSRİ gəhrəman nomi doj rost kardə. Ijulə mangi 4, 1944-nə sori taryxi dminə gəhrəmonəti nomi bərpo kardən. Əve 1991-nə sori, čangədə bə jolə čangbozəti nišo doə H. Aslanovi ”Za operatsiju Bagration” nomədə čangi gəhrəman nomi dodən. Bə Həzi Əhədi zoə Aslanovi peš marde dyminə bəžən gəhrəmanəti nom doə bedə.

Ordenon ijən medalonyš səše: Lenini orden, se bəžən Krasnyj Znamja orden, Suvorovi-2 nə tispirə orden, Aleksandr Nevski orden,jolə Vətəndoš čangi orden, dyglən Krasnyj Znamja nomədə orden.

Həzi Aslanov ce Boku Bandi parkədə bə zəmin aspardə byə.

Mandə nomyš[sərost bykə | kodi sərost karde]

Boku sərbozon hozo məktəb.
Bokuədə cəj nomədə metro po ijan Boku sərbozon kə.
Lankonədə, İmišliədə ijan Volgagradədə kucə.
Bokuədə 175-nə məktəb, Lankonədə 3-nə məktəb, Volgagradədə məktəb.
Azərbajčandə cəj nomədə gəmi.
Mamajevski Kurganədə cəj byrhoz.
Lankonədə cəj kə-muzej.
Ce Mironovici nyvyštə poema ijan Husejn Abbaszadə roman.
“Belarusija Vilejka” nomədə šəhərədə cəj byrhoz.
Cəj kyrtə byrhoz Bokuədə.
Bəcəj xoto H. Aslanov nomədə kino kəšə bə.