Portal:Biologijə
Biologijə — ə elme ki, əv bəjžijə čynəvon de əcəvon bə təbiəti təsiri umutedə. Biologija žimoni həmmə tərəfon, əcəj rišə, jol be, funksija, zəminədə bə bəjžijə organizmon umutedə. Bəjžijə čynəvon, əcəvon de təbiəti bəjəndy təsiron čo kardedə. Biologija ce təbiət elmiku 1800-inə soronədə čo be bə vaxtnə alimon bəjžijə čynəvon bəjəndy nezjəti pəjdo kašone. Bənə ozodə termin Biologija syxani kali alimon ofajə kardšone. Fridrix Burdax 1800-inə, Gotfild Rejnxold de Žan Batist Lamarki 1802-inə sorədə Biologija syxani nyvyštšone. Ysətnə Biologija 5 gylə əsos prinsipyš heste: ce əzəlon teorija, ce genetika jol be, gomoestaz de energija. |
Redaktə Bioloqiyə tərkib |
Numunə:Portal bioloqiyə haftə səçınyə nıvıštəy
|
|
Bylbyl (lat. Lusčinia). Žəǧo gyləj odəm pəjdo karde əbyni ki, bylbyli nyzno, ja nypijoše əv. Roste, bylbyl Tolyši tərfonədə hežo bedəni, əvəsorədə omedə, ce pozi syftədə, mijonədə bešedə šedə. Bylbyli poron xakin. Pešti poronyš ǧadəri bə sijo rangi žəjdə. Sinə, luzi žijporon rušinə rangədən (bə sipi, boz žəjdən). Dumyš kamoši dyroze, dumi poron zard-myxəki rangədən. Bylbyl hyrdə pərəndəj. Cəj tykiku tobə dumi cəmi 15-16 sm bəbe. Korətən, həšoraton, mely hardedə. Bylbyl višədə, boǧonədə, do-kul bej byə vyrədə žijedə. Ce nyzymə toǧon, kulon xyconsə gyləj mijonijə vyrədə lonə gətedə. Aləf, hyrdə xol-xycə, livə, por vardedə lonə dutedə. Bylbyl hakanə yštə lonə ce byron arədə zəminisən dutedə. Lonə žoǧo dəpušyndə ki, əj doədə, ce xycon arədə, zəminisə byron, aləfon arədə vinde bedəni, jəni čobəčo karde bedəni.(bə dumo dəvard...) Sipijə Bət - (lat. Anser čaerulesčens). Deštə sipijə poron bə kəj sipijə ǧazi mandedə. Cy bəti poron həmməj sipin. Dumi jolə poron sijon. Lyngonyš syje, cangonyš bə sipi mandedən. Tykyšən syje. Kəšon dyrozi 80-98 sm bedə. Nojabr, dekabrədə omedə bə Ǧyzyləǧaz. Zomsoni ijo dəvonedə. Taxyl byə vyronədə boštə hardemon pəjdo kardedə. Ce gandymi čyvonə livon hardedə. De dastə pəredən. Ha dastədə 9-12 gylə sipijə bət bedə. Marti oxoədə bešedən šedən. 2,5-3 kg omedə.(bə dumo dəvard...) |