Mədənijət
Mədənijət – ce insoni ijən čəmijjəti inkišafi myosirə səvijəje, insoni ofəjə kardə və nəsliku bə nəsl dəvardə maddi ijən mənəvi dəjəronin.
"Mədənijət" syxani latini zyvonədə tərčuməš "julture" – kašte, perosnije, cok kardeje. Ym syxanon navko mənoš – zəmini kašte, zəminədə ko karde be. Tədričən insonon fəalijjət dairə hovuž be və “mədənijjət” syxanən məna dəmande čo mənaonənən yštə dylədə ehtiva karde: maarifpərvərəti, səvod, tərbijə.
Məšhur urusə zyvonšunas Vladimir Dal yštə “İzahinə luğət”ədə nyvyštedə: “Mədənijət –kašte, cicisə səpe ko kardeje, ym əgli ijan əxlaği səvode”. Mədənijjət – ce sivilizasijaon ijən etnoson əsas čəhətonku gyləjnije. Cəmə planetədə ce mədənijjəton muxtəlifəti inson ibemonon ən jolə dəjəre; bymi kali vaxton integral mədənijjətən votedən. Inson de mədənijjəti vasitə yštəmustəgil fərd, ce čəmijjəti uzv be dərk kardedə.
|
Ədəbijot
Ədəbijot — ərəbi syxane. Ədəbijot - insonon, čəmjəti hisson, fikon, orzujon ijən piətion de obrazi əks kardə syxanə sənəte. Ədəbijot de dy ro bəməl omə, perəsə: Šifohi ijən de nyvyšte. Həm šifohi həmən nyvyštəjon bə se vyrə čo bejdən: Lirik, Epik, Dramatik.
Ədəbijoti bəštə məxsusi ǧanunəujǧunətiš heste. Ym ǧanunəujǧunəti, prinsipon umutə elm ədəbijotšynosəti votejdən.
|
Fəlsəfə
Fəlsəfə - ğədimə yunanon zıvonədə filo-piye, sofiya-mudrikəti sıxanədə peqətə bə. Fəlsəfə 2 formədə bedə materialist, idealist. Materialist fəlsəfə Xıdo ğəbul kardəni, idealist fəlsəfə həmmə ofayə kardəkəs Xıdoy votedə. Materialist fəlsəfə Darvinizmi, təkamül nəzəriyyə əsas peqətedə.
|
Čəmjət
Čəmjət. Ce ərəbon syxani ce čəm syxaniku ofajə byə. Čəmjət har vyrə hisob karde bəbe. Čəmjət ce insonon i vyrədə gyrdə byə vyrəje. Ce čəmjəti kəšon, məktəbi, Xyjzon hisob karde bəbe. Čəmjətədə yštəni barde ǧanunon Etiket votejdən.
|
|