Portal:Mədəniyyət

Im səhifədə ko dəvom kardedə.

Bə Mədəniyət portal xəş oməşon Mədənijət – ce insoni ijən čəmijjəti inkišafi myosirə səvijəje, insoni ofəjə kardə və nəsliku bə nəsl dəvardə maddi ijən mənəvi dəjəronin. "Mədənijət" syxani latini zyvonədə tərčuməš "julture" – kašte, perosnije, cok kardeje. Ym syxanon navko mənoš – zəmini kašte, zəminədə ko karde be. Tədričən insonon fəalijjət dairə hovuž be və “mədənijjət” syxanən məna dəmande čo mənaonənən yštə dylədə ehtiva karde: maarifpərvərəti, səvod, tərbijə. Məšhur urusə zyvonšunas Vladimir Dal yštə “İzahinə luğət”ədə nyvyštedə: “Mədənijət –kašte, cicisə səpe ko kardeje, ym əgli ijan əxlaği səvode”. Mədənijjət – ce sivilizasijaon ijən etnoson əsas čəhətonku gyləjnije. Cəmə planetədə ce mədənijjəton muxtəlifəti inson ibemonon ən jolə dəjəre; bymi kali vaxton integral mədənijjətən votedən. Inson de mədənijjəti vasitə yštəmustəgil fərd, ce čəmijjəti uzv be dərk kardedə. bə dumo dəvard...

Vıjniə məqalə Çı İslami fərhənq Islami fərhəng bə žimon kardə odəmon cy Xydo gyrd jolə baxšəj,bo žimoni gylə tožə loj. Islam təbiəti ,sovy əj har ci de Xydo angyl kardejdə. (Žintono ijan pentono) žəgo gylə ci ni ki, əcəj anbo Bəməku nybu. Mande Əmə cəvonədə ənčəx kali (čuzməhali) gylon enomnidəmon. (Hičr surə 21 ajə). Demijan žygo dynjo təbiətədə gulpaməti onə Xydo bə sijasi, igtisadi, elmi ijan bə fərhəngi ǧanunon həmə əcəj sərənčomədə bej nišo dodə. Xydo təbiətyš ijan odəmyš bəcəjro ofəjəše ki, əvon jəndy pur bykən de ahəngi byžijon. Žygo diə kardədəj ym sof, ce ekologijə ysətnə vaxtədə cəmə nyrəsə kam-kəsyronədəj. Islam sof gylə čo dine. Əj ce odəmon žimonyš jəgo-jəgoš ovyžgyniše,cəjo bə merdi ijan bə ženiš ozodətiš doše. (bə məǧolə dəvard...) Çı intibah devri fəlsəfə Fəlsəfi fikri tarixədə intibah devri fəlsəfə əsas vırə qətedə. Im fəlsə ənənəvi cəmiyyəti bohranqıləyən iminə sənaye cəmiyyəti ofayə be devrədə (XIV sasor –XVII sasori sıftə) Avropadə (ən veyən İtaliyada) kilsə de sxolastika vəynə mubarizədə ofayə bə. İntibah devri fəlsəfə çı Antik devri fəlsəfə əsas peqətedəbe. Çı təbiəti fəlsəvonon sxolastika de sxolastik aristotelvonəti vəynə bedəbin. Elməddə nüyə meylon Leonardo Da Vinçini, Nikolay Koperniki, İohann Kepleri, Qalileo Oalileyi nıvıştəyonədə vinde bedə. Çı dınyo elm, mədəniyyət fəlsəfi fikir tarixədə Leonardo Da Vinçi (1452-1519) əsas vırə qətedə. Əv çı intibah devri rəssam, riyaziyyatvon. mexanik be. Leonardo çı dınyo həqiqəton de elmi ro bəsə dəşe fəlsəfə əsas vəzifə hisob kardedəbe. Əv votedəbe həqiqət i qıləy, əvən dini ne elmi əsas peqətedə. Nüyə təbiətşünasəti əsas alimonəd qıləyən Nikolay Kopernik (1473-1543) be. Əçəy ən yolə ko helisentrik sistemi piyədo karde be. «Səma cisimon devranı həqqədə» əsərəd ım sistemi əsasonış izah kardəşbe. Çı italyan fəlsəfə ən yolə filosofonədə. təbiət fəlsəfə ofayə kardəkəsonədə qıləy Bernardo Telezio(1509-1583) bə. Əv votedəbe hər cınəvə cisme, maddiy hərəkət de ovaxte bə yəndı vəynə bə 2 ğuvvon-sard de qami canqədə ofayə bedə. əçəy fikir joğo be « çı hərəkəti mənbə təbiətiku kənoadə ni, çı təbiəti ıştənədəy». (bə dumo dəvard...) Arxıv

Vıjniə şəkil Beatles, Kennedy Həvo Liman, Fevrál 1964 Beatles 1960-inə sorədə Beatlesədə bə məjdon bešə Ingilis Rok Grupe. Beatles musigi tarixədə ən jolə hadisondə gyləjni byə. Yn grup bə musigi tarixi ve jolə tohfə doəše, vote bəbe ki, musigi tarixədə tožə jolə səhifə okardəše. Detobə ysət yn rok grup yštə populjuarətiš ogətə. Bə ym grupi, bəcəj mahnion aludəəti de "Beatlemania" nomi məšhure dynjoədə. Beatles-i təsir bə musigi sənaje təsir hələən dəvom kardə. Grupi uzvon Čon Lennon, Pol Makkartni, Čorč Harrison ijən Rinqo Starr byən. (bə dumo dəvard...)